زبان اُردو
زبان اُردو زبان ملی کشور پاکستان و یکی از ۲۲ زبان ملی در هندوستان است. از نظر تعداد گویش‌ور اردو بیستمین زبان جهان است. این زبان از خانوادهٔ زبانهای هندوآریایی است و از لحاظ تبارشناسی به فارسی نسبتاً نزدیک است. زبانهای هندی و اردو در واقع دو گویش از زبان هندوستانی (هندی-اردو) هستند. اردو و هندی برای گویشوران یکدیگر قابل فهم هستند و شباهتشان از لحاظ واج‌شناسی و دستور به اندازه‌ای است که بیشتر زبان‌شناسان آنها را یک زبان واحد می‌دانند.اردوایرانی شدهزبان هندوستانی است. اردو گویشی از این زبان است که در پاکستان به کار می‌رود، با خط فارسی-عربی نوشته می‌شود، و مملو از واژگان تخصصی و ادبی فارسی و عربی است. اما هندی گویشی است که در هندوستان به کار می‌رود و با خط دیواناگری نوشته می‌شود و در انتخاب واژگان تخصصی و ادبی بر زبان سانسکریت تکیه می‌کند. زبان واحد هندوستانی از لحاظ مجموع گویشوران چهارمین زبان جهان است. اردو زبان مادری کمتر از هشت درصد مردم پاکستان است، اما نزدیک به نود درصد مردم این کشور اردو را بلدند و می‌توانند به این زبان صحبت کنند.
تاریخچه
تا پیش از دوران تیموریان زبان فارسی در شبه قاره هند، به عنوان زبان داد و ستد فراگیر شده بود (نگا: زبان فارسی در شبه قاره هندوستان). پس از آنکه نوادگان تیمور لنگ، امپراتوری مغولی هند یا گورکانیان هند را ایجاد کردند زبان فارسی زبان رسمی این امپراتوری بزرگ شد. در سده‌های ۱۰ و ۱۱ میلادی، سربازان زیادی به ناحیه سند آمدند که به زبانهای فارسی، ترکی، عربی و ... سخن می‌گفتند. در طول سالیان دراز از آمیزش این زبان‌ها با هم و با زبان محلی مردم، زبان اردو فراگیر شد. اردو یک واژه ترکی به معنی لشکر است و بیانگر زبانی است که در میان سربازان رایج شد.
دستور زبان
از نظر دستور زبان تا اندازه زیادی همانند پارسی است. برای نمونه در این زبان کارواژه‌ها (فعل‌ها) در پایان جمله‌ها می‌آیند. مانند زبان پارسی دارای حرف تعریف نبوده و گاهی واژه یک پیش از اسم‌ها نقش حرف تعریف را دارد.
الفبای اردو
پارسی باستان و پارسی میانه بر زبانهای تمدن حوزه رود سند اثرات زیادی داشته است بعضی معتقدند فصل مشترک زبانهای تمام این منطقه سانسکریت است که در حال حاضر رو به انقراض است. فارسی اثرات زیادی بر سایر زبانهای همسایه ایران گذاشته است بخصوص بر زبانهای هندی - اردو - عربی- ترکی.[۲]
الفبای اردو بر پایه الفبای پارسی بنیان نهاده شده که با افزودن چهار حرف دیگر به الفبای فارسی تشکیل شده‌است. این چهار حرف عبارت‌اند از:[۳] ٹ، ڈ، ڑ، ے. حرف هٔ دوچشم نیز در اردو با قلمی دیگر به‌صورت: ه نمایش داده می‌شود.
تلفظ:ˈʊrd̪u
شمار گویشوران:۶۶ میلیون، به همراه هندی ۴۹۰ میلیون (۲۰۰۷ میلادی)
خانواده:هندواروپایی
هندوایرانی
هندوآریایی
مرکزی
کهری بولی
هندوستانی (هندی-اردو)
اردو
سیستم نوشتاری:الفبای اردو با خط عربی-فارسی
زبان رسمی
کد زبان
ISO 639-1:ur
ISO 639-2:urd
زبان فارسی در پاکستان؛ از شرافت فرهنگی تا مهجوریت
زبان فارسی که روزگاری به عنوان زبان رسمی پاکستان و شبه قاره به حساب می رفت، این روزها در این کشور با مهجوریت و مشکلات عمده ای در زمینه آموزش، اشتغال فراگیران و دانشجویان و ترویج آن مواجه شده است.
زبان فارسی قریب به یک هزار سال در کشورهای شبه قاره از جمله پاکستان زبان رسمی بود، تا اینکه انگلیسی ها در قرن هجدهم میلادی با دستوری دولتی به رسمیت آن خاتمه داده و زبان انگلیسی را به جای آن رایج کردند.
درعین حال زبان و فرهنگ فارسی تاکنون از بین نرفته و اقشار مختلف از ارباب علم و دانش و شعر و ادب آن را فرا می گیرند، این زبان در دانشکده ها و دانشگاه های مختلف تدریس می شود و دیوان های فارسی همچنان چاپ می شود، مجلات و کتب فارسی نیز از سوی دولت و بخش خصوصی چاپ می شود.
سرود ملی پاکستان به زبان فارسی ساخته شده و این زبان مادر زبان اردو محسوب می شود.
60 تا 70 درصد اشعار علامه اقبال لاهوری، شاعر ملی پاکستان به زبان فارسی است، همچنین حدود 70 درصد کلمات و واژه های زبان اردو، فارسی است.
پیش از آنکه زبان انگلیسی در پاکستان گسترش یابد، در شبه قاره طی قرن‌های متمادی صدها زبان و گویش وجود داشت که در این میان فارسی زبان آموزشی، علمی و اداری بود، اما پس از سلطه خارجی در قرن سیزدهم هجری، این وضع به نفع زبان انگلیسی تغییر یافت و همچنان ادامه دارد.
پیشینه زبان فارسی در شبه قاره هند
زبان فارسی در شبه قاره پیشینه هزار ساله دارد، این پیشینه از فتوحات عرب و ورود آنها به 'سند' و زمانی که سلطان محمود غزنوی لاهور پاکستان را مرکز حکومت خود قرار داد، زبان فارسی بیش از گذشته گسترش یافت.
مردم به زبان فارسی شعر نوشتند، مدارس راه اندازی شد و مردم این خطه به میراث غنی ایرانی آشنا شد.
در زمان حکومت سلطان محمود غزنوی، زبان فارسی تمامی شبه قاره را در بر گرفت و تا قبل از استقلال پاکستان و به ویژه در دوره تیموریان، زبان فارسی زبان رسمی شبه قاره هند بوده است و شاعران فراوانی که حتی زبان فارسی زبان مادری آنها نبوده، شعر فارسی سروده اند.
وضع کنونی شعر و زبان فارسی در پاکستان
در شبه قاره و پس از استقلال پاکستان، فارسی در تمامی مدارس پاکستان تدریس می شد ولی در سال 1985 به بعد زبان فارسی جای خود را به زبان عربی و دیگر مضامین داد.
تا پیش از دوران رییس جمهوری و فرماندهی ارتش ژنرال 'ضیاءالحق' در در پاکستان، زبان فارسی در تمامی مدارس دولتی این کشور، تا کلاس هشتم تدریس می شد ولی این روزها نه تنها تدریس زبان فارسی کاهش جدی یافته، بلکه زبان اردو نیز دارد به دست فراموشی سپرده می شود.
بر اساس نظر کارشناسان زبان فارسی، زبان اردویی که فعلا مردم پاکستان به آن تکلم می کنند، بیش از پیش با زبان انگلیسی گره خورده است.
زمانی در پاکستان، دانستن زبان فارسی، نشانه اعتبار بود و تمامی علماء و ادباء به زبان و ادبیات فارسی تسلط کامل داشتند، خطبه‌های نماز جمعه از اشعار 'بوستان، گلستان و مثنوی معنوی مولوی 'پر بود، فارسی در تمامی مقاطع تحصیلی از راهنمائی تا دانشگاه تدریس می‌شد و دبیرستان‌ها، دانشکده‌ها و دانشگاه‌ها استادان و معلمان فارسی داشتند.
ولی امروزه وضعیت این زبان در منطقه به ویژه پاکستان به گونه ای دیگر رقم خورده است.
در مدارس راهنمائی، دبیرستان و دانشکده‌ها (سطح دیپلم و لیسانس) فارسی کاملا حذف شده است، از مقطع راهنمائی تا مقطع فوق لیسانس، هیچ کتاب درسی فارسی وجود ندارد که به‌فروش برسد و نیازی هم احساس نمی شود، زیرا شاگرد و دانش آموزی ندارد.
شعرا و ادبایی که به فارسی علاقه داشته و به فارسی شعر می‌سرودند، به دیار باقی شتافته اند و افرادی که در قید حیات هستند، به ادبیات کهن فارسی علاقه دارند و به سنی رسیده‌اند که دیگر قادر به حرکت نیستند و پس از آن نیز، دیگر امیدی به فارسی نیست.
البته با همه این تفاسیر باید گفت که این روزها مردم این خطه تحت تاثیر زبان فارسی و اشعار آن هستند اگرچه امور روزمره خود را به زبان اردو و انگلیسی انجام می دهند، فارسی را زبان علم و مذهب می دانند و شاعران ایرانی را دوست داشته و از آن تاثیر می گیرند.
برخی مردم پاکستان حتی دیوان اشعار حافظ شیرازی را در خانه های خود دارند و در زمان هایی که لازم بدانند، به آن تفال می زنند و اشعار حافظ، مولانا و عطار نیشابوری بر مردم پاکستان تاثیرگذار بوده است.
آینده اشتغال فارغ التحصیلان زبان فارسی در پاکستان مبهم است
مدیرگروه زبان و ادبیات فارسی و مؤسس کرسی فردوسی در دانشگاه بانوان لاهور پاکستان در گفت و گو با ایرنا با تشریح وضعیت زیان فارسی در این دانشگاه گفت:دانشگاه بانوان لاهور تقریبا 18 هزار دانشجو دارد و تقریبا 46 گروه است که تا مقطع دکترا برای آنها تعریف شده و تدریس می‌شود که گروه زبان و ادبیات فارسی یکی از این گروه‌هاست.
'فلیحه‌زهرا کاظمی'اضافه کرد:این دانشگاه در گروه زبان و ادبیات فارسی از سطح لیسانس گرفته تا دکترا، تقریبا 600 دانشجو دارد و به این دانشجویان زبان فارسی آموزش داده می شود و هم اکنون 10 دانشجو در مقطع دکترای این رشته در حال تحصیل هستند.
وی افزود:در سه دانشگاه لاهور (بانوان، پنجاب و جس - سی) که زبان فارسی در آنها آموزش داده می شود، 150 دانشجو در مقاطع پیش دکتری و دکتری و 150 دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد مشغول به تحصیل هستند.
این استاد دانشگاه پاکستان بر این عقیده است که در صورت راه اندازی گروه ها و بنیادهای ترجمه، کتاب ها و منابع زبان فارسی از سوی مترجمان و فارغ التحصیلان این زبان در پاکستان به اردو ترجمه شده و در اختیار علاقه مندان قرار می گیرد و از سویی نیز برای این دانش آموختگان شغل ایجاد می شود.
لزوم بازنگری در اهداف آموزش زبان فارسی
خانم کاظمی دراین باره گفت:به طور کلی بازار زبان و ادبیات فارسی در شبه قاره به خصوص پاکستان، مناسب نیست زیرا حس می شود که سیاست خاصی پیش گرفته شده که از تاثیرگذاری زبان فارسی در دنیا کم شود.
این استاد دانشگاه لاهور اضافه کرد:در کشورهای مختلف به ویژه پاکستان نیز تلاش شده است تا تعداد کرسی‌های زبان فارسی کم شود که لازم است، در این زمینه دولت ایران وارد شده و با دولت پاکستان وارد مذاکره شود و زبان فارسی که زبان فرهنگی و دینی پاکستان نیز هست را گسترش دهد.
وی با تاکید بر لزوم تامین اشتغال فارغ التحصیلان زبان فارسی در پاکستان گفت:دولت پاکستان این روزها پروژه مهمی به نام کریدور اقتصادی چین-پاکستان «CPEC» در دست اجرا دارد و ایران نیز چندین بار برای پیوستن به این طرح اعلام آمادگی کرده است و ما نیز به عنوان استادان زبان فارسی از دولت ایران می خواهیم که هر چه زودتر به این پروژه بپیوندند.
مدیرگروه زبان و ادبیات فارسی و مؤسس کرسی فردوسی در دانشگاه بانوان لاهور پاکستان می افزاید:در صورت پیوستن ایران به این پروژه، موقعیتی برای دانشجویان زبان فارسی ایجاد می‌شود که این اقدام توسعه آموزش این زبان بوده و با این روش زبان فارسی می‌تواند در پاکستان گسترش یابد.
آموزش زبان فارسی در مدارس پاکستان اختیاری شود
خانم کاظمی در ادامه با تبیین راهکارهای رونق زبان فارسی در پاکستان گفت:بیش از هزار مدرسه در لاهور و ایالت پنجاب وجود دارد که در صورت اختیاری شدن آموزش این زبان در مدارس این کشور، فارغ التحصیلان این رشته نیز می توانند در این عرصه مشغول به کار شوند.
این پژوهشگر زبان فارسی در پاکستان همچنین با تاکید بر لزوم راه اندازی بنیاد ترجمه کتاب های فارسی در پاکستان و معرفی بیشتر فرهنگ مردم ایران به مردم پاکستان برای گسترش همبستگی دو ملت، گفت:این روزها در برخی شبکه های خارجی علیه مردم ایران و نظام جمهوری اسلامی تیلیغات فراوان می شود که باید با راه اندازی و گسترش فعالیت شبکه های فارسی زبان، علیه این برنامه ها اقدام کرد.
کاظمی در مورد گسترش همکاری اقتصادی و فرهنگی دو کشور به عنوان شاه کلید گسترش روابط ایران و پاکستان در دیگر زمینه ها یاد کرد و گفت:به عنوان مثال می توان در زمینه تئاتر و سینما نیز به گسترش تاثیر زبان فارسی و فرهنگ مردم ایران کمک کرد.
خانم کاظمی تصریح کرد:دانشگاه پنجاب پاکستان اگرچه کرسی مولوی شناسی دارد ولی این کرسی از سوی دولت ترکیه حمایت می شود و بسیاری نیز بر این باورند که مولوی، اصالتا ترکیه ای است.
مصاف زبان فارسی با چینی و کره ای در پاکستان
یادگیری زبان چینی و کره ای در حالی این روزها در مراکز آموزش عالی پاکستان در حال رونق است که زبان فارسی حدود یک هزار سال در این کشور رواج داشته و زبان دیوانی این کشور بوده و بیشتر آثار مکتوب و فرهنگی پاکستان به زبان فارسی است.
زبان فارسی قریب به یک هزار سال در کشورهای شبه قاره از جمله پاکستان زبان رسمی بود، تا اینکه انگلیسی ها در قرن هجدهم میلادی با دستوری دولتی به رسمیت آن خاتمه داده و زبان انگلیسی را به جای آن رایج کردند.
درعین حال زبان و فرهنگ فارسی تاکنون از بین نرفته و اقشار مختلف از ارباب علم و دانش و شعر و ادب آن را فرا می گیرند، این زبان در دانشکده ها و دانشگاه های مختلف تدریس می شود و دیوان های فارسی همچنان چاپ می شود، مجلات و کتب فارسی نیز از سوی دولت و بخش خصوصی چاپ می شود.
سرود ملی پاکستان به زبان فارسی ساخته شده و این زبان مادر زبان اردو محسوب می شود.
60 تا 70 درصد اشعار علامه اقبال لاهوری، شاعر ملی پاکستان به زبان فارسی است، همچنین حدود 70 درصد کلمات و واژه های زبان اردو، فارسی است.
پیش از آنکه زبان انگلیسی در پاکستان گسترش یابد، در شبه قاره طی قرن‌های متمادی صدها زبان و گویش وجود داشت که در این میان فارسی زبان آموزشی، علمی و اداری بود، اما پس از سلطه خارجی در قرن سیزدهم هجری، این وضع به نفع زبان انگلیسی تغییر یافت و همچنان ادامه دارد.
در شبه قاره و پس از استقلال پاکستان، فارسی در تمامی مدارس پاکستان تدریس می شد ولی در سال 1985 به بعد زبان فارسی جای خود را به زبان عربی و دیگر مضامین داد.
تا پیش از دوران رییس جمهوری و فرماندهی ارتش ژنرال 'ضیاءالحق' در در پاکستان، زبان فارسی در تمامی مدارس دولتی این کشور، تا کلاس هشتم تدریس می شد ولی این روزها نه تنها تدریس زبان فارسی کاهش جدی یافته، بلکه زبان اردو نیز دارد به دست فراموشی سپرده می شود.
بر اساس نظر کارشناسان زبان فارسی، زبان اردویی که فعلا مردم پاکستان به آن تکلم می کنند، بیش از پیش با زبان انگلیسی گره خورده است.
زمانی در پاکستان، دانستن زبان فارسی، نشانه اعتبار بود و تمامی علماء و ادباء به زبان و ادبیات فارسی تسلط کامل داشتند، خطبه‌های نماز جمعه از اشعار 'بوستان، گلستان و مثنوی معنوی مولوی 'پر بود، فارسی در تمامی مقاطع تحصیلی از راهنمائی تا دانشگاه تدریس می‌شد و دبیرستان‌ها، دانشکده‌ها و دانشگاه‌ها استادان و معلمان فارسی داشتند.
ولی امروزه وضعیت این زبان در منطقه به ویژه پاکستان به گونه ای دیگر رقم خورده است.
در مدارس راهنمائی، دبیرستان و دانشکده‌ها (سطح دیپلم و لیسانس) فارسی کاملا حذف شده است، از مقطع راهنمائی تا مقطع فوق لیسانس، هیچ کتاب درسی فارسی وجود ندارد که به‌فروش برسد و نیازی هم احساس نمی شود، زیرا شاگرد و دانش آموزی ندارد.
البته ذکر این نکته ضروری است که فراگیری زبان فارسی و یادگیری آن در پاکستان نسبت به دیگر کشورها رونق و وضعیت بهتری دارد، ولی در مقایسه با گذشته و وضعیت ایده آلی که شایسته آن است وضع کنونی زبان فارسی در پاکستان مطلوب ارزیابی نمی شود.
رونق فراگیری زبان های چینی و کره ای در پاکستان
اسفندماه سال 96 بود که برخی روزنامه‌های پاکستان به نقل از وزارت آموزش و پرورش اعلام کردند که دولت این کشور در نظر دارد، آموزش زبان چینی را در این کشور الزامی کند.
بر اساس خبر منتشر شده در آن زمان، وزارت آموزش و پرورش پاکستان اعلام کرده که از سال جدید میلادی آموزش زبان چینی در مراکز آموزشی این کشور الزامی شده و قرار است که به منظور آموزش زبان چینی کلاس‌های ویژه در مراکز آموزشی دایر شود و دولت پاکستان همچنین در نظر دارد برای آموزش زبان چینی به قشر‌های مختلف مردم، مراکز آموزشی در مناطق مختلف پاکستان تاسیس کند.
به گزارش آن روزهای روزنامه انگلیسی زبان 'داون' پاکستان، وزارت آموزش و پرورش این کشور از افتتاح دانشگاه آموزش تخصصی زبان چینی در بندر گوادر خبر داده و قرار است در دانشگاه بندر گوادر زبان چینی و بلوچی آموزش داده شود تا افراد محلی بتوانند برای گسترش تجارت در منطقه فعال شوند.
دولت چین نیز در گامی متقابل از این برنامه دولت پاکستان برای آموزش زبان چینی استقبال کرده و قرار شد که در ارائه تسهیلات ویژه برای علاقه‌مندان به این زبان مشارکت کند.
البته برخی کارشناسان و استادان زبان فارسی در پاکستان نیز دلیل گسترش آموزش زبان چینی در این کشور را همکاری رو به گسترش پاکستان با چین در طرح اقتصادی مشترک (سی - پک) عنوان کرده که این اقدامات برای غلبه بر موانع ارتباطی بین دو کشور در حال انجام است، زیرا با اجرای این طرح، سرمایه های قابل توجهی به پاکستان وارد می شود.
بر اساس آمار و اطلاعات، بیش از 500 دانشجو در دانشگاه ملی زبان های نوین (NUML) شهر اسلام آباد به فراگیری زبان چینی مشغولند، این آماردر این دانشگاه در خصوص فراگیران زبان کره ای و فارسی به ترتیب 200 و 60 دانشجو است.
فراگیران این دانشگاه بیش از یادگیری زبان هایی چون فرانسوی و آلمانی، به فراگیری زبان چینی و کره ای علاقه نشان داده و صف یادگیری این دو زبان شلوغ تر از بقیه است.
کسب شغل، دلیل اصلی استقبال از زبان های شرق آسیا در پاکستان
'علیرضا شادآرام' استاد اعزامی وزارت علوم به دانشگاه ملی زبان های نوین پاکستان (NUML) در گفت و گوی اختصاصی با خبرنگار ایرنا در اسلام آباد در خصوص دلایل استقبال زبان آموزان پاکستانی از زبان چینی و کره ای ، دلیل اصلی را 'انگیزه اقتصادی ' خواند و گفت:دانشجویی که این زبان ها را یاد می گیرد، تقریبا مطمئن است که پس از تحصیل فرصت های شغل مناسبی را در این زمینه در اختیار خواهد داشت و می تواند از آموخته های خود بهره اقتصادی و مالی مناسبی ببرد.
وی اضافه کرد:بر اساس روال معمول، فارسی آموختگان این دانشگاه در بخش های دولتی، مراکز علمی و تحقیقاتی و رسانه ها مشغول به کار می شوند و باید گفت که بخش خصوصی ایران و پاکستان در جذب دانش آموخته زیان فارسی کمتر فعال بوده است.
این استاد دانشگاه 'نومل' پاکستان با ارائه پیشنهاداتی برای رونق آموزش زبان فارسی و تاکید بر لزوم ارائه برخی مشوق ها به فراگیران زبان فارسی در این کشور می افزاید: خوشبختانه به علت اشتراکات زبانب فراوان یادگیری زبان فارسی برای مردم این کشور آسان است، بنابر این اعطای بورسیه تحصیلی مناسب به علاقه مندان فارسی در داخل پاکستان، معرفی بیشتر آثار هنری ایران بویژه هنرهای معاصر ، برگزاری جشنواره های متنوع فرهنگی می تواند رونق بخش علاقه به فارسی در بین جوانان باشد.
لزوم تغییر شیوه های آموزش زبان فارسی
استاد دانشگاه ملی زبان های نوین پاکستان 'نومل'گفت:لازم است که شیوه ها و مواد درسی آموزش زبان فارسی نیز در این کشور تغییر و اصلاح شود.
وی اضافه کرد: طبق مشاهدات و دریافت شخصی من نسل جوان پاکستان به شدت تشنه دریافت اطلاعات در خصوص دستاوردهای فرهنگی ایران معاصر است و ارائه و نمایش محصولات فرهنگی ایران معاصر اعم از موسیقی و سینما و تاتر و غیره علاوه بر ایجاد پیوند فرهنگی در ایجاد علاقه مندی به زبان فارسی نیز می تواند موثر واقع شود.
آموزش زبان فارسی با اهداف خاص، برای گروه های متفاوت
شاد آرام همچنین با بیان اینکه این روزها زبان فارسی به شیوه سنتی و عمومی اموزش داده می شود، گفت:می توان با هدف گسترش روابط تجاری و اقتصادی دو کشور به ویژه رونق تبادلات اقتصادی نسبت به آموزش زبان اقدام کرد.
وی ادامه داد:به عنوان مثال، لازم است که به بازرگانان و فعالان اقتصادی دو کشور، زبان 'تجاری فارسی' آموزش داده شود و در سرفصل دروس این آموزش ها، دیگر به ادبیات فارسی و تاریخچه آن ورود نکرد و در دوره های کوتاه مدت این آموزش ها را به فراگیران ارائه داد.
شادآرام گفت:می توان در این دوره های آموزشی که به عنوان مثال برای فعالان اقتصادی برگزار می شود، مزیت های تجارت با ایران، اصول تجارت با ایران آموزش داده شود و بخشی نیز به معرفی جاذبه های فرهنگی کشورمان اختصاص یابد.
لزوم راه اندازی نهضت ترجمه
این استاد زبان فارسی دانشگاه 'نومل' پاکستان همچنین از راه اندازی نهضت ترجمه آثار فرهنگی دو کشور به زبان مقصد به عنوان عامل موثر در معرفی زبان و فرهنگ دو کشور به کشور مقابل یاد کرد.
شادآرام تصریح کرد:ایرانیان در طول تاریخ، مترحمان خوبی بوده اند و مورد دیگر این ایست که نسبت دانشجویان و دانش آموختگان زبان فارسی در مقایسه با فراگیران و دانشجویان زبان اردو کمتر است و لذا لازم است که در خصوص تربیت استادان و دانشجویان زبان اردو اقدام کرد.
وی ادامه داد:هم اکنون دولت چین با راه اندازی نهضت ترجمه در خصوص معرفی آثار ادبی و فرهنگ خود به دیگر کشورها اقدام می کند و موضوع مهم در این زمینه آن است که اگر فرد علاقه مند نتواند خود به سرچشمه ادب و زبان فارسی دست یابد، می توان با واسطه و ارائه آثار ترجمه شده، فراگیر را با این فرهنگ آشنا کرد.
این استاد زبان فارسی در بخش پایانی سخنانش در این مصاحبه بر لزوم استفاده از فناوری نوین برای آموزش زبان فارسی برای فراگیران و علاقه مندان این زبان در دیگر کشورها تاکید کرد و گفت:برگزاری کلاس های مجازی، فراهم شدن دسترسی به کتابخانه های الکترونیکی و مقالات علمی ایرانی، ارائه آموزش آنلاین، بهره گیری از استادان بومی و راه اندازی کانال های آموزشی رایگان زبان فارسی برای دانشجویان و فراگیران کشور هدف، برای تحقق این مهم نیز بسیار موثر است.
دانشگاھھای پاکستان
PUBLIC SECTOR UNIVERSITIES/DEGREE AWARDING INSTITUTIONS
Universities/DAIs chartered by the Government of Pakistan
S. No
University/DAI Name
Main Campus Location
Website Address
1
Air University, Islamabad
Islamabad
2
Allama Iqbal Open University, Islamabad (AIOU)
Islamabad
3
Bahria University, Islamabad
Islamabad
4
COMSATS Institute of Information Technology, Islamabad
Islamabad
5
Dawood College of Engineering & Technology, Karachi
Karachi
6
Federal Urdu University of Arts, Sciences & Technology, Islamabad
Islamabad
7
Institute of Space Technology, Islamabad (IST)
Islamabad
8
International Islamic University, Islamabad
Islamabad
9
Karakurum International University, Gilgit, Gilgit Baltistan
Gilgit
10
National College of Arts, Lahore (NCA)
Lahore
11
National Defense University, Islamabad (NDU)
Islamabad
12
National Textile University, Faisalabad
Faisalabad
13
National University of Modern Languages, Islamabad (NUML)
Islamabad
14
National University of Sciences & Technology, Rawalpindi/ Islamabad (NUST)
Islamabad
15
NFC Institute of Engineering & Technology, Multan
Multan
16
Pakistan Institute of Development Economics (PIDE), Islamabad
Islamabad
17
Pakistan Institute of Engineering & Applied Sciences, Islamabad (PIEAS)
Islamabad
18
Pakistan Institute of Fashion and Design, Lahore
Lahore
19
Pakistan Military Academy, Abbottabad (PMA)
Abbottabad
Not Available
20
Pakistan Naval Academy, Karachi
Karachi
21
Shaheed Zulfiqar Ali Bhutto Medical University, Islamabad
Islamabad
22
Quaid-i-Azam University, Islamabad
Islamabad
23
University of FATA, Kohat
Kohat
24
Virtual University of Pakistan, Lahore
Lahore
Universities/DAIs chartered by Government of the Punjab
S. No
University/DAI Name
Main Campus Location
Website Address
1
Bahauddin Zakariya University, Multan
Multan
2
Fatima Jinnah Women University, Rawalpindi
Rawalpindi
3
Government College University, Faisalabad
Faisalabad
4
Government College University, Lahore
Lahore
5
Government College for Women University, Faisalabad
Faisalabad
6
Islamia University, Bahawalpur
Bahawalpur
7
King Edward Medical University, Lahore
Lahore
8
Kinnaird College for Women, Lahore
Lahore
9
Lahore College for Women University, Lahore
Lahore
10
Pir Mehr Ali Shah Arid Agriculture, University Rawalpindi
Rawalpindi
11
University of Agriculture, Faisalabad
Faisalabad
12
University of Education, Lahore
Lahore
13
University of Engineering & Technology, Lahore
Lahore
14
University of Engineering & Technology, Taxila
Taxila
15
University of Gujrat, Gujrat
Gujrat
16
University of Health Sciences, Lahore
Lahore
17
University of Sargodha, Sargodha
Sargodha
18
University of the Punjab, Lahore
Lahore
19
University of Veterinary & Animal Sciences, Lahore
Lahore
Universities/DAIs chartered by Government of Sindh
S. No
University/DAI Name
Main Campus Location
Website Address
1
Benazir Bhutto Shaheed University Lyari, Karachi
Karachi
2
DOW University of Health Sciences, Karachi
Karachi
3
Institute of Business Administration, Karachi
Karachi
4
Liaquat University of Medical and Health Sciences, Jamshoro Sindh.
Jamshoro
5
Mehran University of Engineering & Technology, Jamshoro
Jamshoro
6
NED University of Engineering & Technology, Karachi
Karachi
7
Peoples University of Medical and Health Sciences for Women, Nawabshah (Shaheed Benazirabad)
Nawabshah
8
Quaid-e-Awam University of Engineering, Sciences & Technology, Nawabshah
Nawabshah
9
Shah Abdul Latif University, Khairpur
Khairpur
10
Shahaeed Mohtarma Benazir Bhutto Medical University, Larkana
Larkana
11
Sindh Agriculture University, Tandojam
Tandojam
12
Sukkur Institute of Business Administration, Sukkur
Sukkur
13
Sindh Madresatul Islam University, Karachi
Karachi
14
Shaheed Benazir Bhutto University Shaheed Benazirabad
Nawabshah
15
University of Karachi, Karachi
Karachi
16
University of Sindh, Jamshoro
Jamshoro
Universities/DAIs chartered by Government of Khyber Pakhtoonkhwa
S. No
University/DAI Name
Main Campus Location
Website Address
1
Abdul Wali Khan University, Mardan
Mardan
2
Bacha Khan University, Charsadda
Charsadda
3
Frontier Women University, Peshawar
Peshawar
4
Gomal University, D.I. Khan
D.I.Khan
5
Hazara University, Dodhial, Mansehra
Manshera
6
Institute of Management Science, Peshawar (IMS)
Peshawar
7
Islamia College University, Peshawar
Peshawar
8
Khyber Medical University, Peshawar
Peshawar
9
Kohat University of Science and Technology, Kohat
Kohat
10
Khyber Pakhtunkhwa Agricultural University, Peshawar
Peshawar
11
NWFP University of Engineering. & Technology, Peshawar
Peshawar
12
Shaheed Benazir Bhutto University, Sheringal, Dir
Dir
13
University of Malakand, Chakdara, Dir, Malakand
Malakand
14
University of Peshawar, Peshawar
Peshawar
15
University of Science & Technology, Bannu
Bannu
16
University of Swat, Swat
Swat
17
University of Haripur, Haripur
Haripur
18
University of Swabi
Swabi
Universities/DAIs chartered by Government of Balochistan
S. No
University/DAI Name
Main Campus Location
Website Address
1
Balochistan University of Engineering & Technology, Khuzdar
Khuzdar
2
Balochistan University of Information Technology & Management Sciences, Quetta
Quetta
3
Lasbela University of Agriculture, Water and Marine Sciences
Lasbela
4
Sardar Bahadur Khan Women University, Quetta
Quetta
5
University of Balochistan, Quetta
Quetta
Universities/DAIs chartered by Government of Azad Jammu & Kashmir
S. No
University/DAI Name
Main Campus Location
Website Address
1
Mirpur University of Science and Technology (MUST), AJ&K
Mirpur
2
University of Azad Jammu & Kashmir, Muzaffarabad, Azad Kashmir, Muzaffarabad
Muzaffarabad
3
University of Poonch, Rawalakot
Rawalakot
4
Women University of Azad Jammu and Kashmir Bagh
Bagh
PRIVATE SECTOR UNIVERSITIES/DEGREE AWARDING INSTITUTION
Universities/DAIs chartered by the Government of Pakistan
S. No
University/DAI Name
Main Campus Location
Website Address
1
Aga Khan University, Karachi
Karachi
2
Foundation University, Islamabad
Islamabad
3
Lahore University of Management Sciences (LUMS), Lahore
Lahore
4
National University of Computer and Emerging Sciences, Islamabad
Islamabad
5
Riphah International University, Islamabad
Islamabad
6
Shifa Tameer-e-Millat University, Islamabad
Islamabad
Universities/DAIs chartered by Government of the Punjab
S. No
University/DAI Name
Main Campus Location
Website Address
1
Ali Institute of Education
Lahore
2
Beaconhouse National University, Lahore
Lahore
3
Forman Christian College, Lahore (university status)
Lahore
4
Global Institute, Lahore
Lahore
5
Hajvery University, Lahore
Lahore
6
HITEC University, Taxila
Taxila
7
Imperial College of Business Studies, Lahore
Lahore
8
Institute of Management Sciences, Lahore
Lahore
9
Institute of Southern Punjab, Multan
Multan
10
Lahore Leads University, Lahore
Lahore
11
Lahore School of Economics, Lahore
Lahore
www.lahoreschoolofeconomics.edu.pk
12
Minhaj University, Lahore
Lahore
13
National College of Business Administration & Economics, Lahore
Lahore
14
Qarshi University
Lahore
15
The GIFT University, Gujranwala
Gujranwala
16
The Superior College, Lahore
Lahore
17
The University of Faisalabad, Faisalabad
Faisalabad
18
University of Central Punjab, Lahore
Lahore
19
University of Lahore, Lahore
Lahore
20
University of Management & Technology, Lahore
Lahore
21
University of South Asia, Lahore
Lahore
22
University of Wah, Wah
Wah
Universities/DAIs chartered by Government of Sindh
S. No
University/DAI Name
Main Campus Location
Website Address
1
Baqai Medical University, Karachi
Karachi
2
Commeces Institute of Business & Emerging Sciences, Karachi
Karachi
3
Dadabhoy Institute of Higher Education,Karachi
Karachi
4
DHA Suffa University, Karachi
Karachi
5
Greenwich University, Karachi
Karachi
www.greenwichuniversity.edu.pk
6
Hamdard University, Karachi
Karachi
7
Habib University, Karachi
Karachi
8
Indus University, Karachi
Karachi
9
Indus Valley School of Art and Architecture, Karachi
Karachi
10
Institute of Business Management, Karachi
Karachi
11
Institute of Business and Technology, Karachi
Karachi
12
Iqra University, Karachi
Karachi
13
Isra University, Hyderabad
Hyderabad
14
Jinnah University for Women, Karachi
Karachi
15
Karachi Institute of Economics & Technology, Karachi
Karachi
16
KASB Institute of Technology, Karachi
Karachi
17
Karachi School for Business & Leadership
Karachi
18
Muhammad Ali Jinnah University, Karachi
Karachi
19
Newport Institute of Communications & Economics, Karachi
Karachi
20
Preston Institute of Management, Science and Technology, Karachi
Karachi
21
Preston University, Karachi
Karachi
22
Shaheed Zulfikar Ali Bhutto Institute of Sc. & Technology (SZABIST), Karachi
Karachi
23
Sir Syed University of Engg. & Technology, Karachi
Karachi
24
Sindh Institute of Medical Sciences, Karachi
Karachi
25
Textile Institute of Pakistan, Karachi
Karachi
26
Zia-ud-Din University, Karachi
Karachi
Universities/DAIs chartered by Government of Khyber Pakhtoonkhwa
S. No
University/DAI Name
Main Campus Location
Website Address
1
Abasyn University, Peshawar
Peshawar
2
CECOS University of Information Technology and Emerging Sciences, Peshawar
Peshawar
3
City University of Science and Information Technology, Peshawar
Peshawar
4
Gandhara University, Peshawar
Peshawar
5
Ghulam Ishaq Khan Institute of Engineering Sciences & Technology, Topi
Topi
6
Iqra National University, Peshawar
Peshawar
7
Northern University, Nowshera
Nowshera
8
Preston University, Kohat
Kohat
9
Qurtaba University of Science and Information Technology, D.I. Khan
D.I.Khan
10
Sarhad University of Science and Information Technology, Peshawar
Peshawar
Universities/DAIs chartered by Government of Balochistan
S. No
University/DAI Name
Main Campus Location
Website Address
1
Al-Hamd Islamic University, Quetta
Quetta
Universities/DAIs chartered by Government of Azad Jammu & Kashmir
S. No
University/DAI Name
Main Campus Location
Website Address
1
Al-Khair University, AJ&K
Bhimber
2
Mohi-ud-Din Islamic University, AJK
Nerain Sharif